Βιοστατιστική

Εκπαιδευτικοί Στόχοι
Σκοπός του μαθήματος είναι η δημιουργία του βασικού στατιστικού υποστρώματος για την
κατανόηση των ποσοτικών εκτιμήσεων και των αναλυτικών μεθοδολογιών που
χρησιμοποιούνται στην ιατρική επιστήμη.

Περιγραφή Μαθήματος
Το μάθημα διδάσκεται μέσω διαλέξεων και φροντιστηρίων με χρήση Η/Υ. Οι διαλέξεις
έχουν θεωρητικό χαρακτήρα και οι παρουσιαζόμενες έννοιες εξειδικεύονται μέσω των
Φροντιστηρίων. Κατά τα φροντιστήρια χρησιμοποιείται λογισμικό για στατιστική
επεξεργασία ιατρικών & βιολογικών δεδομένων (SPSS, Microsoft Excel, GraphPad Prism).
Το πρόγραμμα συνίσταται από τις παρακάτω ενότητες.

Ενότητες

• Εισαγωγή στη Βιοστατιστική: Σκοπός της Βιοστατιστικής –Περιεχόμενο της περιγραφικής στατιστικής και της στατικής συμπερασματολογίας –Βασικές έννοιες της στατιστικής.

• Περιγραφική στατιστική: Συχνότητα και αθροιστική συχνότητα-Ποιοτικά αποτελέσματα στατιστικών πειραμάτων –Ποσοτικά αποτελέσματα στατιστικών πειραμάτων –Τυχαία μεταβλητή –Πίνακες κατανομής συχνοτήτων –Ιστογράμματα –Αντιπροσωπευτικές τιμές της κατανομής συχνοτήτων –Πηγές δειγματικής διασποράς και προσδιορισμός της ολικής τυπικής απόκλισης του δείγματος –Ερμηνεία της διασποράς των κλινικών μετρήσεων.

• Στοιχεία θεωρίας πιθανοτήτων: Ορισμός της πιθανότητας –Υπολογισμός των πιθανοτήτων –προβλεπτική αξία της διαγνωστικής δοκιμασίας (test) –Θεώρημα του Bayes–Ιατρικές εφαρμογές –Γενίκευση του θεωρήματος του Bayes–Ορισμός της τυχαίας μεταβλητής –κατανομή των πιθανοτήτων τυχαίων πειραματικών ενδεχομένων –Χαρακτηριστικές παράμετροι των κατανομών πιθανοτήτων –Οι κατανομές πιθανοτήτων στις εφαρμογές των Επιστημών Υγείας –Διωνυμική κατανομή –κατανομή Poisson–Κανονική κατανομή (κατανομή Gauss).

• Στατιστική δειγματοληψία: κατανομή των δειγματικών μέσων τιμών –Τυπικό σφάλμα (StandardError) της μέσης δειγματικής τιμής –Κεντρικό Οριακό Θεώρημα –Δειγματικό σφάλμα ενός ποσοστού –Δειγματικό σφάλμα της διαφοράς δύο τυχαίων μεταβλητών.

• Μέθοδοι στατιστικής συμπερασματολογίας: Σημειοεκτιμητική –Προσδιορισμός διαστήματος εμπιστοσύνης στατιστικών παραμέτρων –Δοκιμασία στατιστικών υποθέσεων –Στατιστική δοκιμασία της δειγματικής μέσης τιμής –Στατιστική σύγκριση των μέσων τιμών δύο διαφορετικών δειγμάτων –Τύποι σφαλμάτων των στατιστικών συμπερασμάτων –Η ισχύς της στατιστικής δοκιμασίας και η σχέση της με το μέγεθος του δείγματος –Στατιστική ανάλυση ποσοστών –Συμπερασματολογία επί ενός δειγματικού ποσοστού –συμπερασματολογία επί δύο δειγματικών ποσοστών –Πίνακες συνάφειας και στατιστικοί έλεγχοι με βάση την κατανομή x2 –Εφαρμογές του στατιστικού x2με βαθμούς ελευθερίας περισσότερους του ενός –Υποδιαίρεση των πινάκων συνάφειας –Στατιστική σύγκριση δύο αριθμών.

• Στατιστική εξάρτηση και συσχέτιση: Εννοιολογική διαφορά μεταξύ εξάρτησης και συσχέτισης –Μέθοδος ελαχίστων τετραγώνων –Χρήση των ευθειών στατιστικής εξάρτησης στην κλινική πρόβλεψη –Διάστημα εμπιστοσύνης της ευθείας –Γραμμικός συντελεστής συσχέτισης.

• Ανάλυση επιβίωσης: Βασικές έννοιες –Συνάρτηση επιβίωσης –Σύγκριση καμπυλών επιβίωσης – Μοντελοποίηση χρόνων επιβίωσης –Πολυπαραγοντική ανάλυση

Εφαρμογές της Βιοστατιστικής στην Επιδημιολογία
Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές έννοιες που διέπουν τις επιδημιολογικές έρευνες και
την ανάλυσή των αντίστοιχων δεδομένων ιδιαίτερα μέσω κατάλληλων στατιστικών μοντέλων
ανάλογα με τον τύπο της επιδημιολογικής μελέτης και την έκβαση που μελετάται. Πιο
συγκεκριμένα, με την επιτυχή ολοκλήρωση της παρακολούθησης του μαθήματος οι φοιτητές
θα πρέπει να είναι σε θέση: Να μπορούν να αποφασίσουν ποια είναι η κατάλληλη στατιστική
μέθοδος για την ανάλυση επιδημιολογικών δεδομένων (λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο της
μελέτης και της έκβασης) Να μπορούν να ερμηνεύσουν τα αποτελέσματα από αναλύσεις
επιδημιολογικών δεδομένων Να μπορούν να διαβάσουν κριτικά, ως προς την καταλληλόλητα
των στατιστικών μεθόδων και την ερμηνεία των αποτελεσμάτων, δημοσιευμένες εργασίες σε
Ιατρικά περιοδικά.

Περιγραφή Μαθήματος
Το μάθημα αποτελείται από 12 διδακτικές ενότητες (10 ώρες). Θα δοθούν συνολικά 3
εργασίες στους φοιτητές που θα καλύπτουν όλη την διδακτική ύλη.

Ενότητες
Ενότητα 1: Είδη επιδημιολογικών μελετών (προοπτικές, ασθενών μαρτύρων, συγχρονικές)
Ενότητα 2: Μέτρα μέτρησης συχνότητα νοσημάτων και σύγκρισης συχνότητας νοσημάτων
Ενότητα 3: Συγχυτικοί παράγοντες, διαστρωμάτωση, προτύπωση, τροποποίηση του μέτρου
της επίδρασης, αλληλεπίδραση παραγόντων κινδύνου
Ενότητα 4: Συστηματικά σφάλματα
Ενότητα 5: Πολλαπλή γραμμική εξάρτηση (προϋποθέσεις, εφαρμογή, αξιολόγηση καλής
εφαρμογής, ερμηνεία και αξιολόγηση συντελεστών)
Ενότητα 6: Λογαριθμιστική εξάρτηση (εφαρμογή, σύγκριση εμφωλιασμένων μοντέλων,
ερμηνεία και αξιολόγηση συντελεστών)
Ενότητα 7: Δεσμευμένη λογαριθμιστική εξάρτηση (εφαρμογή, σύγκριση εμφωλιασμένων
μοντέλων, ερμηνεία και αξιολόγηση συντελεστών)
Ενότητα 8: Ανάλυση ρυθμών επίπτωσης: Poisson εξάρτηση (εφαρμογή, σύγκριση
εμφωλιασμένων μοντέλων, ερμηνεία και αξιολόγηση συντελεστών)
Ενότητα 9: Ανάλυση δεδομένων χρόνου μέχρι την έκβαση (χαρακτηριστικά, λογοκριμένες
παρατηρήσεις)
Ενότητα 10: Kaplan Meier καμπύλες επιβίωσης (εκτίμηση, ερμηνεία, σύγκριση)
Ενότητα 11: Μοντέλα αναλογικών κινδύνων κατά Cox (εφαρμογή, σύγκριση εμφωλιασμένων
μοντέλων, ερμηνεία και αξιολόγηση συντελεστών)
Ενότητα 12: Ανταγωνιστικοί κίνδυνοι (ορισμός, αντιμετώπιση)